Ulica Retoryka w Krakowie
Ulica Retoryka w KrakowieT. Talowski, Pod śpiewającą żabą (nr 1), fragment fasady T. Talowski, Kamienica (nr 3) T. Talowski, Kamienica (nr 15) Ulica Retoryka – ulica w
Krakowie
, położona w
dzielnicy I Stare Miasto
. Stanowi przedłużenie
ulicy Wenecja
, a rozpoczyna się na skrzyżowaniu z ulicą Józefa Piłsudskiego. Prowadzi do
ulicy Zwierzynieckiej
i
ulicy Powiśle
. Ulica Retoryka biegnie przez teren dawnej posiadłości, nazywanej Ossolińszczyzna bądź Retoryka. Na początku XVII wieku stał tu dwór; w połowie tego stulecia
Ossolińscy
założyli tu
jurydykę
Retoryka, zniesioną w
1801
roku.
13 września
1656
Retoryka spalili
Szwedzi
. Ulica wytyczona w
1883
na zachodnim brzegu rzeki
Rudawy
, obecna nazwa od
1890
. Zabudowę rozpoczęto ok.
1887
, pierwotnie na prawym brzegu rzeki. Lewy brzeg zajmowały początkowo stare, parterowe domy stojące bezpośrednio nad brzegiem rzeki, zasypanej na tym odcinku w latach
1910
-
1912
. Na miejscu zasklepionego
koryta
powstała zadrzewiona aleja rozdzielająca dwa trakty ulicy. Nazwa Retoryka pochodzi od klasy retoryki, nauczanej w dawnych szkołach[1]. Kamienice TalowskiegoPrzy ulicy Retoryka (pod numerami 1, 3, 7, 9 i 15) znajduje się zespół kamienic, zaprojektowanych pod koniec XIX wieku przez architekta
Teodora Talowskiego
: - nr 1 – Pod śpiewającą żabą, 1890. Budynek utrzymany jest w stylu nawiązującym do renesansu północnego i wykonany z jasnego kamienia kontrastującego z cegłą. Zdobi go rzeźba muzykującej żaby, umieszczona na fasadzie. Jest to nawiązanie do rechotu żab, jaki było słychać w okolicy (środkiem ulicy płynęła Rudawa) oraz z przeznaczeniem budynku (była to szkoła muzyczna)[2].
- nr 3, 1891.
- nr 7 –
Festina lente
, 1887. Fasada jest asymetryczna, zbudowana z różnych materiałów. Znajdują się na niej inskrypcje: Festina lente (Spiesz się powoli) i Ars longa vita brevis (Życie (jest) krótkie, sztuka długotrwała) oraz
kartusz
z nazwiskiem autora i tarcza herbowa. Do kamienicy dobudowano w 1929 roku trzecie piętro, wtedy też zniszczono oryginalny portal[2].
- nr 9 – Faber est suae quisque fortunae MDCCCXCI (Pod Osłem), 1891. Na fasadzie znajduje się głowa osła, która nawiązująca do inskrypcji, nawołującej do upartego dążenia do celu (Każdy jest kowalem swojego losu)[3].
- nr 15 z sentencją Długo myśl – prędko czyń, 1888.
Inne domyOprócz tych domów, przy ulicy znajdują się także: - nr 4 – Dom stu balkonów (lub Dom o stu balkonach) z 2. połowy XX wieku[4], zaprojektowany przez Bohdana Lisowskiego.
- nr 10 – Dom Egipski, którego nazwa pochodzi od nieistniejących dziś figur faraonów.
- nr 16 – dom projektu Wiesława Nowakowskiego o zróżnicowanej elewacji.
- willa na rogu z ul. Smoleńsk, zaprojektowana dla S. Lewkowicza przez
Wacława Krzyżanowskiego
Przypisy- ↑ J.Adamczewski, Mała encyklopedia Krakowa, Kraków 1996, s. 487.
- ↑ 2,0 2,1 M. Gutowski, B. Gutowski, Architektura secesyjna w Galicji, Warszawa 2001.
- ↑ Bałus W., Dom – przybytek – "nastrój dawności". O kilku kamienicach Teodora Talowskiego [w:] Klejnoty i sekrety Krakowa, Kraków 1994, s. 226.
- ↑ J. Adamczewski pisze o latach 70.XX wieku (J. Adamczewski, Mała encyklopedia Krakowa, Kraków 1996, s. 488), M. Rożek o latach 1958-1961 (M. Rożek, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Kraków 1997, s. 513).
Inne hasła zawierające informacje o "Ulica Retoryka w Krakowie":
Dziady (zwyczaj)
...
Sztuka
...
1499
...
1972
...
1884
...
Akcja (prawo)
...
Kopiec Kościuszki
...
Stanisław Hozjusz
...
Stanisław Konarski
...
Janusz Józefowicz
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Ulica Retoryka w Krakowie":
213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 12)
...
229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 5)
...
230a Kryzysy ideologiczne, gospodarcze i społeczne w Polsce Ludowej (plansza 9)
...
|